اثر اصلاحی ضایعات بهرهبرداری برکاهش تخریب خاک جنگل در مسیرهای چوبکشی

پایداری خاک جنگل و تولید آینده آن به واسطه تا?ثیر منفی فعالیّت های مدیریتی جنگل در خطر است. از این رو پژوهش گران به دنبال راه حل هایی مناسبی هستند تا پیامدهای منفی این فعالیّت ها را کاهش دهند. هرچند که نقش سرشاخه ها در کاهش میزان تخریب خاک مسیرهای چوبکشی شناخته شده است, با این وجود, گزارشی در مورد عملکرد این تکنیک در جنگل های کوهستانی و خصوصاً در ایران موجود نیست. هدف از این مطالعه تأثیر به کارگیری سرشاخه ها برکاهش کوبیدگی, شیاری شدن و فرسایش خاک مسیرهای چوبکشی حاصل از تردّد اسکیدر و نیز اثر شیب بر کیفیت عمل کرد سرشاخه ها در کاهش تخریب خاک می باشد. برای این منظور سه عامل تراکم سرشاخه, سطح تردّد و طبقه شیب در قالب طرح فاکتوریل مورد آزمایش قرار گرفتند. در این تحقیق دو تراکم سبک (5/7 کیلوگرم بر مترمربع) و سنگین سرشاخه (5/17 کیلوگرم بر مترمربع) در 1, 5 و 9 تردّد در دو طبقه شیب کم تر و بیش تر از 20 درصد مورد مطالعه قرار گرفت. نتایج نشان داد که عمل کرد سرشاخه ها در کاهش میزان تغییرات وزن مخصوص خاک, تخلخل, ظرفیت رطوبتی, شیاری شدن, تولید رواناب و رسوب معنی دار و متأثر از تعداد تردّد بوده است. هر چند که میزان این پارامترها تحت تا?ثیر شیب و سطح تردّد قرار داشت ولی شیب تا?ثیر معنی داری بر عمل کرد سرشاخه ها نداشت. اثر تراکم سبک سرشاخه بر کاهش میزان تغییرات وزن مخصوص خاک, تخلخل, ظرفیت رطوبتی خاک قابل ملاحظه نبود ولی تراکم سنگین سرشاخه تا تردّد پنجم تا?ثیر معنی داری بر کاهش این تغییرات داشت. شیاری شدن مسیر در تردّد پنجم و نهم قابل اندازه گیری بود و هر دو تراکم سرشاخه اثر معنی داری بر کاهش آن در تردّدهای مذکور داشتند. تراکم سبک و سنگین سرشاخه با وجود تا?ثیر معنی دار بر کاهش میزان تولید رواناب و رسوب, اختلاف معنی دار با هم نداشتند. نتایج تحقیق در مجموع نشان داد که نقش حفاظتی سرشاخه ها در مسیرهای پرشیب به دلیل تخریب شدید در این مسیرها, برجسته تر بوده است.